Soya Alerjisinde Moleküler Alerji Testi

Soya alerjisinde moleküler alerji testi ile soya alerjisi olan çocuk ve yetişkinlerde alerjinin nedeni, ciddiyeti ve çapraz reaksiyonlar ortaya çıkarılabilir.

Soya Alerjisi Nedir?

Soya Alerjisi bağışıklık sisteminin soya içerisindeki proteinleri zararlı olarak algılayıp reaksiyon gösterdiği bir alerji türüdür.

Soya alerjisi %1 den daha az görülen bir besin alerjisidir. Soya alerjisi çok sık görülmemekle birlikte besin alerjlerinin %90’nını oluşturan 8 gıda alerjeninden birisidir. Bu bakımdan önemlidir.

Soya Alerjisinin Belirtileri

3 farklı soya alerjisi gelişmektedir.

1.Soya fasülyesi veya bileşenlerin yenmesi ile gelişen soya alerjisi

Bunlardan en önemli belirtiler gösteren tipi soya fasülyesinin yenmesi sonrası soya fasülyesi alerjisinin gelişmesidir.

Soya fasülyesi alerjisi gelişmesi soya fasülyesi veya ürünlerinin yenmesi yanında diğer baklagillerden yer fıstığı yenmesi ile de gelişebilmektedir. Bu şekilde soya fasülyesi alerjisi gelişen çocuk ve yetişkinlerde soya fasülyesi veya bileşenlerini alması sonrası ciddi belirtiler ortaya çıkar. Bu belirtiler;

-Dudak ve ağız etrafında kızarıklık, dilde ve dudakta şime

-Kurdeşen

-Egzama

-Kusma

-Cilt belirtileri ile birlikte nezle, hapşırma gibi alerjik nezle belirtileri veya akciğerde hırıltı, nefes sıkışması gibi solunum problemleri ortaya çıkabilir

-En ciddi alerji formu olan alerjik şok dediğimiz durumda tansiyonda düşme, bilinç kaybı, vücutta ürtiker gibi belirtilerin birlikte görüldüğü klinik tablonın görülmesidir.

Soya Alerjisi ayrıca non IgE dediğimiz gizli alerji durumunda ise klinik belirtiler daha farklıdır. Bu durumda kan veya ciltten alerji testinde soya fasülyesi alerjisi olmamasına rağmen soya içeren bir besinin tüketilmesi sonrası kakada mukus, kan, kabızlık, egzama gibi belirtilerin ortaya çıkmaktadır. Sonuç olarak soya fasülyesi alerjisi IgE’ye bağlı tip 1 alerji, non IgE ‘ye bağlı gizli alerji ve her iki tablonun birlikte olduğu klinik belirtiler ile karşılaşabilmekteyiz.

Huş Ağacı ve Çimen Alerjisine Bağlı Soya Alerjisi

İkinci klinik formda ise Soya alerjisinin tüketilmesine bağlı alerji gelişmeyip huş ağacı veya çimen alerjisine bağlı alerji nedeniyle çapraz reaksiyon neticesi soya fasülyesine karşı alerji gelişmesi durumudur. Bu durumda genellikle huş ağacı veya çimenlere karşı ciddi alerji nedeniyle burun kaşınması, hapşırma, nezle, öksürük ve nefes sıkışması belirtilerinin olduğu alerjik nezle ve astım belirtileri mevcuttur. Bu belirtileri olan çocuk ve yetişkinde soya fasülyesi veya soya fasülyesi belişeni tüketilmesi ile ağız içinde şime, dudakta şişme, dudak etrafında kızarıklıklar gelişebilmektedir. Özellikle elma, fındık, erik, şeftali, havuç ve kerevize karşı çapraz reaksiyon nedeniyle alerji gelişebilmektedir. Bu tabloda iyi haber, soya fasülyesi ve bileşenlerinin fırınlanması ile  bu belirtiler görülmez. Bu nedenle bu tür belirtiler olanlarda soya fasülyesi ve ürünlerini fırınlayarak tüketilmesi önerilebilir

Çiğ Soya Alerjisinin Nefes Yoluyla Alerji Gelişmesi

Üçüncü klinik tabloda ise çiğ soya fasülyesi alerjenlerine nefes yoluyla alerji geliştiği durum mevcuttur. Genelde limanda çalışan ve soya fasülyesi nakliyesi ile uğraşan meslek gruplarında gelişmektedir. Bu tabloda soya alerjisi nedeniyle soya bileşenleri ile çapraz reaksiyon gelişmekte ve bazı polenlere ve şeftali ile çapraz reaksiyon gelişebilmektedir. Klinik belirti olarak ağız etrafında kızarıklık, dudakta şime ve alerjik nezle belirtilerinde artış gibi belirtiler ortaya çıkabilmektedir. Fırınlama ile belirtilerde hafifleme olabilmektedir.

Soya Alerjisine Neden Olan Alerjenler

Metabolik, depolama veya koruyucu fonksiyonlar sergileyen en az 16 soya alerjeni tanımlanmıştır.

Baklagil ailelerinin veya diğer bitkisel gıdaların farklı üyeleri arasında geniş immünokimyasal IgE aracılı çapraz reaksiyonlara yol açan korunmuş üç boyutlu yapılarla karakterize çeşitli protein ailelerine aittirler.

Ciddi Alerji Yapan Soya Bileşenleri

Duyarlılık oranlarına ilişkin güvenilir veriler sadece Gly m 5 (7S globulinler), 6 (11S globulin) ve 8 (2S Albumin) için mevcuttur. Bu moleküller ciddi tip 1 alerjik reaksiyonlar yapabilir

Huş Ağacı Alerjisine Bağlı Soya Alerjisi Yapan Bileşenler

Gly m 4 Bet v 1 duyarlı kişilerin %70 inden fazlasında çapraz reaksiyon yaparak ve huş ağacı alerjisi olanların %10 kısmında ağız içi ve etrafında   kızarıklık yapabilir

Solunum Yolu İle Soya Alerjisi Gelişmesi

Gly m 1 ve Gly m 2 işlenmemiş soya fasülyesi ile reaksiyon gelişebilir

Soya Alerjisine Neden Olan Bileşenler

Sonuç Olarak

-Soya Alerjisi saptanan çocuk ve yetişkinlerde moleküler alerji tetsi yapılarak hangi bileşene alerji olduğu saptanabilir. Alerjik bileşenin türüne göre de soya alerjisinin nedeni, ciddiyeti ve çapraz reaksiyonları hakkında da bilgi sahibi olunabilir.

-Moleküler alerji tetsi yarı manuel bir test olması nedneiyle gerek yapılması gerekse değerlendirilmesi moleküler alerji tetsi konusunda deneyimli alerji uzmanlarınca yapılması çok önemlidir.